De Sertão, de droogvlakten van de Nordeste

Gisteren hebben we het gebied bezocht waar Val is opgegroeid en waar nog een klein deel van de familie woont. We hebben het ouderlijk huis van buiten gezien (wonen inmiddels andere mensen die zich eerder verstoppen dan open staan voor bezoek) en zijn iets verderop bij de twee tantes en een neef uitgebreid op bezoek gegaan.

Ik had al veel over de sertâo gelezen en inmiddels tijdens mijn eerdere reizen door Ceara twee keer doorheen gereden maar echt meegemaakt nog niet. Me wel altijd verbaast over de eenvoudige huisjes en uitzonderlijke omstandigheden waarin de mensen hier leven.

Het gebied is met een gewone auto zoals onze Volkswagen Gol niet begaanbaar. De hele familie ging mee (sommige mensen kwamen later op de motor) en speciaal voor deze dag hadden we een mooie rode oude Ford pick-up gehuurd. Veel van deze auto's rijden hier op tropigas (een soort butagas). Op de terugreis hielt ie er bijna mee op. Kwestie van auto aan de kant, moterkap openen, gasfles ontkoppelen, nieuwe gasfles plaatsen en rijden maar weer!

De tocht naar de tantes was erg gezellig. We namen van alles mee zoals een flinke zak mais (voer voor de vele kippen en kalkoenen die ze houden), bij de slager werd een paar kilo kippevlees ingekocht, de nodige liters drinkwater werden ingeslagen en voor de tantes werden nog wat kleine spulletjes meegenomen. Bepakt en bezakt verlieten we Itapipoca.

De tocht duurde een klein uurtje. Eerst gewoon asvalt, dan een vrij goede zandweg, daarna het grondgebied van de familie op waar we over hele eenvoudige zandpaden reden. Bij de tantes aangekomen werd duidelijk met wat voor super eenvoudige middelen de mensen hier leven. Geen stromend water, geen electriciteit (wel een accu om af en toe televisie te kunnen kijken), drinkwater moeten ze een kilometer verderop met emmers halen. De tantes zijn 79 en 73 en nog super goed te been en gezond. Hun leven bestaat uit het verzorgen van de dieren zoals geiten, koeien, kippen, kalkoenen en het verbouwen van eenvoudige groenten zoals een bonen en een beetje mais (zolang het regenseizoen het toelaat).

Als ik moest pissen (dat doe je ergens buiten in het veld) werd me al gauw duidelijk hoe verschrikkelijk warm het hier overdag wordt. Hoewel het regenseizoen nog maar net is afgelopen (van januari tot juli) hingen de meeste bladeren aan de bomen al helemaal slap en zag alles er van dichtbij al behoorlijk uitgedroogd uit. Nu al begonnen de cactussen te overheersen en langzaam het groen te verdwijnen.

Nadat we kennis hadden gemaakt, werd er honderduit gepraat. Het was duidelijk dat de tantes het heerlijk vonden om weer eens mensen op bezoek te hebben. Overal kwamen redes (hangmatten) te voorschijn en hoewel de kamertje erg laag en klein waren bleek er overal voldoende ruimte om lekker te hangen. Nauwelijks deuren in de vertrekjes, dus de gesprekken gingen door het hele huisje heen over en weer.

Van de meeste gesprekken kan ik nog steeds geen chocolade maken. Af en toe vang ik woorden op en stukjes van zinnen. Elke dag studeer ik toch wel een uurtje of drie maar de snelheid en het ´dialect´ hier maken het me niet makkelijk.

Even later begon het in het keukentje een drukte van jewelste te worden. De voorbereidingen voor een maaltijd voor een man of 20 waren in volle gang. Buiten werd een hoentje gevangen en kaal geplukt terwijl we binnen met een paar man de bonen aan het doppen waren. Iedereen deed wat en binnen een mum van tijd stonden 4 grote pannen te pruttelen boven de houtvuurtjes in het o zo kleine keukentje. Onder één van de tafels stond een bak met daarin een kip met 15 kleine kuikentjes. Gelukkig niets wetend van de kilo's soortgenoten die nog geen meter verderop op het vuur stonden. De kuikentjes worden veilig binnen groot gebracht totdat ze voldoende vluchtgedrag hebben om de vele slangen te kunnen ontwijken. De meeste slangen die hier voorkomen zijn voor mensen overigens niet (dodelijk)giftig. Maar als je je geld moet verdienen met de verkoop van dieren op de markt dan zijn dit soort beesten je grootste vijand.

Zo langzamerhand begint het tot me door te dringen hoe en waarvoor de mensen hier leven. Vooral samen leven, respect voor en begaan met elkaars lot, altijd iets voor anderen overhebben en de levensvreugde halen uit het contact met elkaar. Leven voor, leven bij en leven met elkaar. Er is altijd wel iets om om te lachen. En wat kunnen ze praten. Ze zien elkaar de hele dag en praten de hele dag door honderd uit.

Tja, wat moet je daar verder nog over zeggen. Bewonderenswaardig.

Abraços,

Val en Wim